Trong chăn nuôi hiện đại, chất lượng thức ăn đóng vai trò then chốt trong việc quyết định sức khỏe và năng suất vật nuôi. Một trong những mối nguy tiềm ẩn nhưng thường bị xem nhẹ chính là nấm mốc và độc tố nấm (mycotoxin) trong thức ăn gia súc. Những tác nhân này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng thức ăn mà còn gây tổn thất nghiêm trọng về kinh tế nếu không được kiểm soát kịp thời.
Bảo quản thức ăn đúng cách giúp hạn chế nấm mốc và độc tố nguy hiểm. (Ảnh minh họa)
Tác hại của nấm mốc và độc tố nấm
Nấm mốc hình thành phổ biến trong điều kiện độ ẩm cao, nhiệt độ không ổn định và quy trình bảo quản không đảm bảo. Một khi nấm xuất hiện, chúng nhanh chóng sản sinh ra độc tố gây hại, làm giảm chất lượng thức ăn, ảnh hưởng tiêu cực đến vật nuôi.
Các loại độc tố nấm có thể gây suy giảm miễn dịch, rối loạn chức năng gan, thận, dẫn đến giảm tăng trọng, sức đề kháng kém và thậm chí tử vong trong một số trường hợp. Ngoài ra, việc tiêu hủy thức ăn bị nhiễm độc và điều trị vật nuôi mắc bệnh sẽ làm tăng chi phí chăn nuôi, giảm hiệu quả kinh tế tổng thể
Giải pháp phòng ngừa nấm mốc hiệu quả
1. Sử dụng chất ức chế nấm mốc
Một trong những biện pháp chủ động và phổ biến là bổ sung chất ức chế nấm mốc, điển hình như axit propionic hoặc muối của nó. Các chất này giúp giảm độ pH trong môi trường thức ăn, khiến nấm mốc không thể phát triển.
Tuy nhiên, để đạt hiệu quả tối đa, cần tuân thủ liều lượng khuyến cáo, đồng thời đảm bảo trộn đều trong khẩu phần ăn nhằm tránh khu vực phát sinh nấm mốc cục bộ.
2. Bảo quản đúng cách
Việc kiểm soát nhiệt độ và độ ẩm trong kho chứa là yếu tố quyết định. Kho bảo quản nên có hệ thống thông gió tốt, có thể sử dụng máy hút ẩm trong những ngày nồm ẩm kéo dài. Ngoài ra, kho cần được vệ sinh định kỳ, tránh để tồn đọng bụi bẩn, cám rơi vãi—nơi lý tưởng cho nấm phát triển.
3. Kiểm soát trong quá trình sản xuất
Khi sản xuất thức ăn viên, cần đặc biệt chú ý đến độ ẩm nguyên liệu và nhiệt độ sau ép viên. Việc làm mát viên nhanh chóng sau khi ép không chỉ giúp ổn định cấu trúc viên mà còn hạn chế hơi ẩm dư, giảm nguy cơ phát sinh nấm mốc trong quá trình lưu trữ.
4. Giám sát định kỳ, kiểm tra độc tố
Nhiều công cụ kiểm tra nhanh mycotoxin hiện nay cho phép phát hiện sớm nguy cơ nhiễm độc trong thức ăn. Nhờ đó, nhà sản xuất có thể xử lý kịp thời trước khi thức ăn đến tay người chăn nuôi. Việc này nên được thực hiện định kỳ hàng tuần hoặc theo lô, tùy theo quy mô sản xuất và điều kiện môi trường.
Lợi ích khi chủ động phòng ngừa nấm mốc
Khi thức ăn đạt chất lượng, đàn vật nuôi sẽ khỏe mạnh hơn, tăng trưởng ổn định và ít bệnh tật. Điều này dẫn đến tăng năng suất, giảm chi phí thú y, từ đó nâng cao lợi nhuận cho người chăn nuôi.
Bên cạnh đó, kéo dài thời gian sử dụng thức ăn nhờ kiểm soát nấm mốc cũng giúp giảm lãng phí, tiết kiệm tài nguyên, đóng góp tích cực vào mục tiêu phát triển chăn nuôi bền vững và bảo vệ môi trường.
Lưu ý khi triển khai
Việc sử dụng phụ gia phòng nấm mốc cần đảm bảo an toàn cho vật nuôi và người tiêu dùng. Không nên lạm dụng hay dùng sai hướng dẫn, tránh gây tồn dư hóa chất trong sản phẩm chăn nuôi.
Ngoài ra, nhà sản xuất cũng cần cân đối giữa chi phí đầu tư ban đầu (máy móc, kho bãi) với lợi ích lâu dài như giảm tổn thất và tăng hiệu quả sản xuất.
Kết luận
Nấm mốc là mối nguy “âm thầm” nhưng hậu quả thì rất rõ ràng nếu không được kiểm soát kịp thời. Bằng cách chủ động áp dụng các giải pháp từ phòng ngừa, giám sát đến tối ưu quy trình sản xuất và bảo quản, người chăn nuôi có thể yên tâm hơn về chất lượng thức ăn, sức khỏe đàn vật nuôi cũng như hiệu quả kinh tế dài hạn.
Nguồn: Chăn nuôi Việt Nam