Từ ngày 01/01/2025, theo quy định của Luật Chăn nuôi 2018, các cơ sở chăn nuôi không được phép hoạt động trong khu dân cư, nội thành, nội thị. Tại một số tỉnh như Bắc Giang, chính quyền địa phương đang khẩn trương rà soát thực trạng, xây dựng danh mục vùng cấm và chính sách hỗ trợ di dời nhằm đảm bảo tính khả thi và hiệu quả lâu dài.
Chăn nuôi trong khu dân cư – thách thức lớn trong mục tiêu phát triển nông nghiệp xanh và bền vững. (Ảnh minh họa)
Chăn nuôi trong khu dân cư: Bài toán cần lời giải dứt điểm
Chăn nuôi là một trong những ngành đóng vai trò quan trọng trong phát triển nông nghiệp. Tuy nhiên, tình trạng nuôi gia súc, gia cầm ngay trong khu dân cư tại nhiều địa phương – trong đó có Bắc Giang – đang gây ra nhiều hệ lụy: ô nhiễm môi trường, ảnh hưởng cảnh quan và tiềm ẩn nguy cơ bùng phát dịch bệnh lây lan sang người.
Thực tế, không ít hộ dân vẫn duy trì mô hình chăn nuôi quy mô nhỏ lẻ ngay tại nơi sinh sống, như trường hợp hộ ông Nguyễn Văn Quyền (thị xã Việt Yên), đang nuôi hàng chục con bò, ngựa, trâu trong khu dân cư. Tình trạng này khiến cuộc sống người dân bị ảnh hưởng, trong khi chính quyền gặp khó khăn trong xử lý do thiếu hành lang pháp lý cụ thể.
Bắt buộc di dời ra khỏi khu vực không được chăn nuôi từ năm 2025
Theo quy định của Luật Chăn nuôi, thời điểm 01/01/2025 là hạn chót để các cơ sở chăn nuôi nằm trong vùng nội thành, nội thị và khu dân cư hoàn tất việc di dời. Một số địa phương đã chủ động xây dựng danh mục khu vực không được phép chăn nuôi, trong đó Bắc Giang dự kiến sẽ trình HĐND tỉnh phê duyệt nghị quyết về vấn đề này trong tháng 7/2025.
Việc cấm chăn nuôi trong dân cư sẽ đi kèm với việc áp dụng các khoảng cách an toàn theo Thông tư 23/2019/TT-BNNPTNT, gồm:
- Trang trại nhỏ (dưới 30 đơn vị vật nuôi): cách khu dân cư tối thiểu 100m, trường học, bệnh viện 150m.
- Trang trại vừa (30–300 đơn vị): cách khu dân cư 200m, các khu vực nhạy cảm 300m.
- Trang trại lớn (trên 300 đơn vị): phải cách khu dân cư 400m, và khu nhạy cảm 500m.
Mục tiêu là thiết lập vùng đệm sinh học rõ ràng, ngăn chặn ô nhiễm và dịch bệnh, đồng thời quy hoạch lại ngành chăn nuôi theo hướng hiện đại.
Chính sách hỗ trợ để đảm bảo sinh kế người dân
Việc di dời các cơ sở chăn nuôi khỏi khu dân cư không chỉ là yêu cầu pháp lý, mà còn cần đi kèm với các chính sách hỗ trợ cụ thể để người dân an tâm thực hiện. Tại Bắc Giang, nhiều huyện như Tân Yên đã tiến hành rà soát, lập danh sách các điểm chăn nuôi cần điều chỉnh, đồng thời đề xuất tỉnh hỗ trợ đất đai, vốn và tư vấn chuyển đổi ngành nghề.
Đối với các mô hình nông hộ nhỏ lẻ – vốn chiếm tỷ lệ rất cao – việc di dời sẽ được khuyến khích theo hướng tự nguyện, có sự hướng dẫn kỹ thuật và hỗ trợ phù hợp. Nhiều hộ dân cũng đã chủ động tìm mặt bằng mới để di chuyển cơ sở chăn nuôi, hạn chế tối đa ảnh hưởng đến môi trường sống xung quanh.
Hiệu quả lâu dài từ việc cấm chăn nuôi trong khu dân cư
Theo đánh giá, phần lớn các trang trại lớn đã nằm ngoài khu dân cư, còn lại chủ yếu là nông hộ chăn nuôi nhỏ lẻ, rải rác trong các khu dân cư cũ. Việc điều chỉnh này vì thế không gây biến động lớn đến tổng sản lượng chăn nuôi, nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt về vệ sinh môi trường, an toàn dịch bệnh và cảnh quan đô thị.
Khi chính sách được áp dụng đồng bộ, các địa phương sẽ từng bước hình thành các khu chăn nuôi tập trung, ứng dụng công nghệ tiên tiến, truy xuất nguồn gốc rõ ràng, từ đó nâng cao chất lượng sản phẩm, đáp ứng tốt hơn yêu cầu của người tiêu dùng hiện đại.
Kết luận
Việc siết chặt quy định cấm chăn nuôi trong khu dân cư là bước đi cần thiết, nhằm bảo vệ môi trường sống và định hướng lại ngành chăn nuôi theo hướng bền vững. Bắc Giang đang là một trong những địa phương đi đầu trong thực hiện chủ trương này, với sự vào cuộc đồng bộ của chính quyền các cấp, người dân và ngành nông nghiệp.
Nếu được triển khai hiệu quả, chính sách không chỉ giải quyết bài toán ô nhiễm mà còn góp phần nâng cao chất lượng đời sống và bảo đảm an toàn sinh học trong cộng đồng.