Vaccine – “tấm khiên” bảo vệ ngành chăn nuôi trước dịch bệnh
Dịch bệnh như cúm gia cầm (CGC), lở mồm long móng (LMLM) và đặc biệt là dịch tả lợn châu Phi (ASF) vẫn là mối đe dọa thường trực với ngành chăn nuôi Việt Nam. Trong bối cảnh đó, vaccine phòng dịch đã chứng minh hiệu quả rõ rệt trong việc ngăn ngừa, kiểm soát và giảm thiệt hại kinh tế cho người chăn nuôi.
Tuy nhiên, tỷ lệ tiêm phòng vaccine hiện nay vẫn còn rất thấp, nhất là ở khu vực chăn nuôi nhỏ lẻ – nơi nguy cơ bùng phát dịch cao nhất. Theo Cục Chăn nuôi và Thú y, 6 tháng đầu năm 2025, tỷ lệ tiêm phòng CGC chỉ đạt 19,8%, LMLM đạt 25,5%, và vaccine ASF chỉ đạt 1,11% tổng đàn lợn.
Tiêm vaccine là “then chốt” trong phòng chống dịch bệnh (Nguồn: Chăn nuôi Việt Nam)
Hiệu quả tiêm vaccine được chứng minh từ thực tế
Vùng có tiêm – miễn dịch được đảm bảo
Tại Hải Dương, địa phương đi đầu trong tiêm vaccine ASF, kết quả ghi nhận rất tích cực: gần 50.000 liều được tiêm, 100% mẫu lấy sau tiêm đều đạt miễn dịch bảo hộ. Không ghi nhận lợn có biểu hiện bất thường sau tiêm, cho thấy hiệu quả vaccine phòng dịch là rất rõ ràng.
Vùng chưa tiêm – dịch vẫn hoành hành
Ngược lại, 100% ổ dịch ASF trong năm 2025 đều xuất hiện trên đàn lợn chưa được tiêm vaccine. Điều này phản ánh rõ nghịch lý: vaccine đã có và hiệu quả, nhưng người chăn nuôi vẫn thiếu niềm tin để hành động.
Doanh nghiệp nội địa tiên phong trong sản xuất và ứng dụng vaccine
Các doanh nghiệp Việt Nam như DABACO, AVAC đang đóng vai trò chủ lực trong sản xuất và cung ứng vaccine ASF.
• DABACO lần đầu tiên sản xuất vaccine ASF tại Việt Nam, sử dụng công nghệ cao, phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp độ 3.
• AVAC thương mại hóa vaccine từ năm 2023, đã cung cấp hơn 3 triệu liều trong nước và xuất khẩu sang Philippines, Indonesia. Vaccine AVAC ASF LIVE sử dụng công nghệ sống nhược độc hiện đại, được đánh giá có hiệu quả bảo hộ lên đến 97–99%.
Rào cản lớn nhất – Tâm lý người chăn nuôi còn dè dặt
Dù vaccine phòng dịch đã sẵn sàng, nhiều người chăn nuôi vẫn lo ngại. Họ đặt câu hỏi: nếu tiêm đúng hướng dẫn mà vẫn xảy ra thiệt hại, ai sẽ chịu trách nhiệm? Giá thành vaccine khoảng 60.000 đồng/liều cũng là rào cản với các hộ chăn nuôi nhỏ.
Ba giải pháp then chốt để phủ rộng vaccine trong chăn nuôi
Minh bạch thông tin, truyền thông chính thống
Cần công bố kết quả giám sát, thực nghiệm tại các địa phương đã tiêm thành công. Đồng thời, phản bác các tin đồn tiêu cực và tăng cường truyền thông kỹ thuật tới người chăn nuôi.
Cơ chế bảo lãnh và hỗ trợ rủi ro
Người chăn nuôi sẵn sàng tiêm nếu có bảo đảm rõ ràng. Việc xây dựng quỹ bảo hiểm dịch bệnh có sự hỗ trợ của Nhà nước sẽ là bước đi cần thiết để tạo niềm tin.
Hỗ trợ tài chính, trợ giá vaccine
Cần hỗ trợ chi phí tiêm vaccine, đặc biệt ở những vùng trọng điểm hoặc có nguy cơ dịch cao. Đây là yếu tố thúc đẩy hộ chăn nuôi nhỏ chủ động phòng bệnh.
Hành động mạnh mẽ – Chìa khóa kiểm soát dịch bệnh bền vững
Vaccine phòng dịch là “then chốt của then chốt” để phát triển chăn nuôi bền vững. Khi dịch xảy ra, thiệt hại luôn rơi vào những đàn vật nuôi chưa được tiêm phòng. Do đó, không thể để sự do dự, thiếu thông tin tiếp tục kéo lùi ngành chăn nuôi. Đã đến lúc toàn ngành cần hành động quyết liệt, từ chính quyền, doanh nghiệp đến người chăn nuôi, để phủ rộng vaccine, nâng cao miễn dịch đàn và bảo vệ sinh kế lâu dài.
Kết luận – Cần một chiến dịch tiêm phòng quy mô và quyết liệt hơn
Hiệu quả vaccine đã được chứng minh rõ ràng tại nhiều địa phương. Tuy nhiên, nếu không xây dựng được niềm tin, việc mở rộng tiêm phòng vẫn còn nhiều thách thức. Ngành chăn nuôi cần hành động quyết liệt hơn với truyền thông đồng bộ, chính sách hỗ trợ rõ ràng và khuyến khích người dân tiêm phòng.
Vaccine không chỉ giúp bảo vệ đàn vật nuôi mà còn là nền tảng để ngành chăn nuôi phát triển bền vững, sẵn sàng ứng phó với các dịch bệnh trong tương lai.
Nguồn: Chăn nuôi Việt Nam