Khi cầm trên tay một bao thức ăn chăn nuôi, điều đầu tiên mà người chăn nuôi thường chú ý chính là hàm lượng đạm thô (Crude Protein – CP). Ai cũng nghĩ rằng đạm càng cao, vật nuôi càng nhanh lớn. Nhưng thực tế không đơn giản như vậy. Hai loại cám có cùng 20% đạm có thể cho ra hiệu quả tăng trưởng hoàn toàn khác nhau. Nguyên nhân không nằm ở “bao nhiêu đạm được ăn vào”, mà ở chỗ bao nhiêu phần trăm đạm đó được hấp thu thực sự.
Đàn heo khỏe mạnh, tăng trưởng đồng đều nhờ khẩu phần giàu đạm dễ tiêu và hấp thu hiệu quả.
Hiểu đúng về đạm và khả năng tiêu hóa
Đạm thô chỉ phản ánh tổng lượng nitơ trong khẩu phần, chứ không nói lên chất lượng hay khả năng hấp thu của nó. Trong khi đó, yếu tố quyết định hiệu quả tăng trưởng lại là khả năng tiêu hóa và hấp thu đạm – cụ thể là chỉ số SID (Standardized Ileal Digestibility), tức khả năng tiêu hóa hồi tràng biểu kiến chuẩn hóa.
SID thể hiện chính xác lượng axit amin – những “viên gạch” cấu thành nên protein – mà cơ thể vật nuôi hấp thu được. Nếu một loại nguyên liệu có chỉ số SID cao, điều đó nghĩa là đạm trong đó dễ được phân giải, hấp thu và chuyển hóa thành cơ bắp, mô và enzyme cho sự phát triển. Ngược lại, đạm có khả năng tiêu hóa thấp sẽ bị thải ra ngoài, gây lãng phí thức ăn và ô nhiễm môi trường.
Sự khác biệt giữa heo và gia cầm trong hấp thu đạm
Mặc dù cùng thuộc nhóm dạ dày đơn, heo và gia cầm có đặc điểm tiêu hóa rất khác nhau, ảnh hưởng lớn đến việc hấp thu protein.
- Gia cầm có đường ruột ngắn và tốc độ tiêu hóa nhanh. Nhờ hệ thống dạ dày tuyến và dạ dày cơ hoạt động mạnh, chúng tiêu hóa tốt protein từ ngũ cốc. Tuy nhiên, gà lại nhạy cảm với các yếu tố kháng dinh dưỡng và chất xơ khó tiêu.
- Heo, đặc biệt là heo con, có hệ tiêu hóa dài hơn và môi trường dạ dày axit mạnh, giúp hấp thu đạm hiệu quả. Tuy vậy, heo non dễ bị ảnh hưởng bởi các loại đạm thực vật kém tiêu hóa hoặc gây dị ứng.
Do đó, để tối ưu hấp thu đạm cho từng loài, cần chọn nguồn protein phù hợp với đặc điểm sinh lý tiêu hóa của chúng.
Giải pháp tối ưu hấp thu đạm – Chìa khóa tăng hiệu quả chăn nuôi
1. Bổ sung enzyme tiêu hóa
Các enzyme tiêu hóa là công cụ đắc lực giúp nâng cao khả năng hấp thu protein trong thức ăn:
- Protease: phân giải protein lớn thành các axit amin nhỏ dễ hấp thu.
- Phytase: phá vỡ axit phytic, giải phóng phốt pho, protein và khoáng chất bị “khóa” trong nguyên liệu.
- Carbohydrase (như Xylanase, Amylase): phá vỡ chất xơ thực vật, giải phóng thêm năng lượng và protein.
Việc bổ sung enzyme không chỉ giúp vật nuôi tăng khả năng tiêu hóa, mà còn giảm chi phí thức ăn và hạn chế ô nhiễm môi trường do phân thải ra.
2. Ứng dụng công nghệ chế biến tiên tiến
Bên cạnh enzyme, các công nghệ lên men và thủy phân protein đang được ứng dụng rộng rãi.
- Đạm lên men hoặc đạm thủy phân được “tiêu hóa trước” nhờ vi sinh vật hoặc enzyme, giúp tạo ra các peptide và axit amin dễ hấp thu hơn.
- Các nguồn đạm này đặc biệt phù hợp với heo con, gà con hoặc vật nuôi đang bị stress, giúp cải thiện sức khỏe và tăng trưởng nhanh chóng.
Kết luận – Hấp thu đạm tốt, lợi nhuận bền vững
Hàm lượng đạm cao chưa chắc đã mang lại hiệu quả, nếu vật nuôi không hấp thu được hết. Một chiến lược dinh dưỡng thông minh là tập trung vào chất lượng đạm, khả năng tiêu hóa và các giải pháp công nghệ tiên tiến như enzyme, lên men, thủy phân. Khi hấp thu đạm được tối ưu, người chăn nuôi không chỉ tiết kiệm chi phí mà còn giúp vật nuôi khỏe mạnh, phát triển đồng đều và đạt lợi nhuận bền vững.